Bij veel agrifood-ondernemers staat internationaliseren bovenaan het ambitielijstje. Dit bleek ook weer tijdens de workshop Export Growth Strategies die we een paar weken geleden mochten houden bij Kitchen Republic, een platform van food ondernemers in Amsterdam. Op de vraag ‘Waarom wil je exporteren?’ kwam steevast het antwoord: ‘Wij hebben volume nodig om onze business rendabel te krijgen.’ Deze ondernemers opereren vaak in een nichesegment en kijken al snel naar internationale kansen. Omdat Nederland domweg te klein is om concepten rendabel te krijgen. Omdat opschalen en consumenten zoeken buiten onze landsgrenzen dan essentieel is. Omdat ook voor duurzame concepten potentie gezocht moet worden in de doelgroep die daarvoor open staat. Een belrondje langs inkopers in ons internationale netwerk bevestigt dit: zolang je een concept met toegevoegde waarde biedt – wat dat dan ook is – is er potentie, hoe ver dit in geografische termen ook is.

Nederland is een open land, zoals Rutte het verwoordde. Dat gaat niet veranderen, ook niet door corona, we kunnen de grenzen niet blijvend sluiten. We zijn en blijven verbonden met de rest van de wereld, waar mensen leven die meer op ons lijken dan we onszelf soms realiseren. Internationalisering blijft dan ook belangrijk. Maar er zijn grenzen aan de wenselijkheid van export, zolang dit gepaard gaat met verhoogde CO2 uitstoot, vervuilende transportbewegingen, milieuproblemen in land van herkomst, oneerlijke concurrentie en noem maar op. De exportstromen zullen zeker veranderen, maar het einde van export komt niet in zicht. Daarvoor zijn landen niet zelfvoorzienend genoeg en te afhankelijk van elkaar. Hopelijk zal export wel steeds meer een andere rol krijgen: van producttransport naar kennisoverdracht. Van spullen over de wereld slepen naar steeds meer lokaal produceren. De oplossingen voor de duurzaamheids- en klimaatissues liggen in slimmer innoveren, in kijken hoe het beter kan. Niet in het sluiten van de grenzen, maar in het slechten van grenzen.